Στα χρώματα του χρόνου: Οι «ανθολογίες» του Γιάννη Σπανού

Οι «Ανθολογίες» του Γιάννη Σπανού είναι ασφαλώς τρεις πολύ αξιόλογες και ιδιαίτερες δισκογραφικές στιγμές  του δημιουργού που κυκλοφόρησαν από την Lyra το 1967, το 1968 και το 1975.

Ο συνθέτης είχε προσπαθήσει και στα χρόνια που διέμενε στο Παρίσι να μελοποιήσει γαλλική ποίηση, άλλωστε υπάρχει δίσκος της Juliette Greco του 1969, με τίτλο ''Complainte amoureuse'' που περιλαμβάνει 12 μελοποιημένα ποιήματα γάλλων ποιητών, όπως οι Αραγκόν, Ελιάρ, Βερλέν, Μέτερλινγκ και Λε Γκενς.

Με την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1964 και μαζί με τον Αλέκο Πατσιφά (τότε διευθυντής της Lyra) εγκαινιάζουν την εποχή του νέου κύματος στην Ελλάδα, ένα μουσικό ρεύμα που ανέδειξε σπουδαίους ερμηνευτές (Αρλέτα, Καίτη Χωματα, Γιάννης Πουλόπουλος, Κώστας Χατζής, Λάκης Παππάς, Γιώργος Ζωγράφος κ.λ.π) και δημιουργούς (Μάνος Λοίζος, Γιάννης Γλέζος, Νίκος Μαμαγκάκης, Διονύσης Σαββόπουλος, Λίνος Κόκοτος, Γιώργος Παπαστεφάνου κ.λ.π).

Παρότι στην Ελληνική μουσική σκηνή εκείνης της εποχής, είχαν μελοποιηθεί ποιήματα κυρίως με πολιτικό περιεχόμενο («Επιτάφιος» και «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου, «Επιφάνια» του Γιώργου Σεφέρη, «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη κ.λπ.) από το Μίκη Θεοδωράκη, ο Γιάννης Σπανός έψαξε για ποιητές που ήταν λιγότερο γνωστοί, αλλά εξ ίσου αξιόλογοι και που η ποίησή τους κινείται περισσότερο στο νεορομαντισμό, με έντονη μελαγχολική διάθεση. Άλλωστε αυτού του είδους η ποίηση ταίριαζε απόλυτα με τη μουσική παιδεία του δημιουργού και την αγάπη του για τη Γαλλική κουλτούρα.

Το 1967 κυκλοφορεί ο πρώτος δίσκος από τη Lyra με τίτλο «Ανθολογία» που περιλαμβάνει 12 μελοποιημένες δημιουργίες του Γιάννη Σπανού, βασισμένες σε ποιήματα των Βασίλη Ρώτα, Αιμιλίας Δάφνη, Τάκη Χατζηαναγνώστου, Σωτήρη Σκίπη, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Ζαχαρία  Παπαντωνίου, Γιώργου Βυζιηνού, Γιώργου Τσουκαλά, Μυρτιώτισσας, Κώστα Χατζόπουλου και Κωστή Παλαμά.. Ο συνθέτης δίνει τα τραγούδια του σ' όλα τα λαμπερά ονόματα των ερμηνευτών που πρωταγωνιστούν στο νέο κύμα: Καίτη Χωματά, Μιχάλης Βιολάρης, Πόπη Αστεριάδη, Γιώργος Ζωγράφος, Γιάννης Πουλόπουλος και Πόπη Αστεριάδη

Τίτλος: Ανθολογία
Label: Lyra 3556

Τραγούδια
A1 Το Χριστινάκι (Ποίηση: Βασίλης Ρώτας) - Καίτη Χωματά
A2 Τρεις Νέοι (Ποίηση:  Αιμιλία Δάφνη) - Μιχάλης Βιολάρης
A3 Η βροχή (Ποίηση: Τάκης Χατζηαναγνώστου) - Πόπη Αστεριάδη
A4 Ήρθες εψές (Ποίηση: Σωτήρης Σκίπης) - Μιχάλης Βιολάρης
A5 Τ' όνειρό μου πέθανε (Ποίηση: Ναπολέων Λαπαθιώτης) - Γιώργος Ζωγράφος
A6 Λυπημένα δειλινά (Ποίηση: Ζαχαρίας Παπαντωνίου) - Καίτη Χωματά
B1 Παιδί μου ώρα σου καλή (Ποίηση: Γιώργος Βυζιηνός) - Γιάννης Πουλόπουλος
B2 Χρόνια Στο Γιαλό (Ποίηση: Γιώργος Τσουκαλάς) - Καίτη Χωματά
B3 Έρωτας τάχα (Ποίηση: Μυρτιώτισσα) - Πόπη Αστεριάδη
B4 Άσπρα καράβια (Ποίηση: Σωτήρης Σκίπης) - Καίτη Χωματά, Μιχάλης Βιολάρης & Χορωδία
B5 Θλίψη (Ποίηση: Κώστας Χατζόπουλος) - Καίτη Χωματά
B6 Μια πίκρα (Ποίηση: Κωστής Παλαμάς) - Γιώργος Ζωγράφος

Ο δίσκος γνωρίζει μεγάλη επιτυχία. Οι νεοκυματικές μπαλάντες δίνουν τη σκυτάλη σε λαικά του ύφους και του στυλ του Σπανού, οι μελωδίες είναι απέριττες και δένουν αρμονικά με τα επιλεγμένα ποιήματα. Ο δημιουργός μυεί τους πολυπληθείς θαυμαστές του σε αυτό το είδος της ποίησης και αυτό είναι μια τεράστια προσφορά στην Ελληνική μουσική.

Με την ίδια συνταγή κυκλοφορεί την επόμενη χρονιά, το 1968, ο δεύτερος δίσκος με το τίτλο «Ανθολογία Β». Στους ήδη υπάρχοντες ποιητές προστίθενται και οι Γιώργος Ζαλοκώστας, Κώστας Καρυωτάκης, Γιώργος Αθάνας, Τέλος Άγρας, Αργύρης Εφταλιώτης και Μαρία Πολυδούρη, που ανήκουν στους λεγόμενους λυρικούς ποιητές, ενώ στους ερμηνευτές, αλλά  προσθέτει ακόμα δύο νεοκυματικούς: Αλέκα Μαβίλη, Αρλέτα

Τίτλος: Ανθολογία Β
Label: Lyra 3559
Τραγούδια
A1 Ο παλιός μας έρωτας (Ποίηση: Ναπολέων Λαπαθιώτης) - Αλέκα Μαβίλη
A2 Τίποτ' άλλο (Ποίηση: Ναπολέων Λαπαθιώτης) - Καίτη Χωματά
A3 Η αναχώρησή της (Ποίηση:  Γιώργος Ζαλοκώστας) - Μιχάλης Βιολάρης
A4 Ο Γιάννης και η Μαριώ (Ποίηση:  Βασίλης Ρώτας) - Αρλέτα
A5 Μόνο (Ποίηση:  Κώστας Καρυωτάκης) - Γιάννης Πουλόπουλος
A6 Στου τηλεφώνου το κοχύλι (Ποίηση: Γιώργος Αθάνας) - Πόπη Αστεριάδη
B1 Ένα πουλί (Ποίηση:  Τέλος Άγρας) - Καίτη Χωματά
B2 Το Τραγούδι της ταβέρνας (Ποίηση:  Αργύρης Εφταλιώτης) - Γιάννης Πουλόπουλος
B3 Ω, χαμηλώστε αυτό το φως (Ποίηση:  Μαρία Πολυδούρη) - Πόπη Αστεριάδη
B4 Πάθος (Ποίηση:  Μυρτιώτισσα) - Αλέκα Μαβίλη
B5 Το Όνειρο (Ποίηση:  Γιώργος Βιζυηνός) - Μιχάλης Βιολάρης
B6 Άφκιαστο Κι Αστόλιστο (Ποίηση:  Κωστής Παλαμάς) - Αρλέτα

Χαμηλών τόνων τραγούδια με παρεϊστικη μελαγχολική διάθεση, χωρίς την επιτυχία του πρώτου δίσκου, αλλά το ίδιο ποιοτικός.

Το 1975 κυκλοφορέι ο τρίτος και τελευταίος δίσκος της σειράς και μάλλον ο πιο επιτυχημένος με τραγούδια ποιήματα που έχουν μείνει διαχρονικά («Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι», Σπασμένο καράβι», «Στρατιώτης ποιητής», «Ιδανικός κι ανάξιος εραστής», «Πώς θες να το ξέρω»). Αυτή τη φορά ο Γιάννης Σπανός χρησιμοποιεί δύο μόνο ερμηνευτές την Αρλέτα και τον Κώστα Καράλη και μελοποιεί ποιήματα των  Γιάννη Σκαρίμπα, Λιλής Ιακωβίδου, Μαρίνας Λαμπράκη, Βύρωνα Λεοντάρη, Μίλτου Σαχτούρη, Δημήτρη Δούκαρη, Ηλία Σιμόπουλου, Νίκου Καββαδία, Κώστα Βάρναλη, Νίκου Καρύδη και Χρήστου Κουλούρη

Τίτλος: Τρίτη Ανθολογία
Label: Lyra 3721
Τραγούδια
A1. Σπασμένο καράβι (Ποίηση: Γιάννης Σκαρίμπας) - Κώστας Καράλης
A2. Το λέει και το τραγούδι (Ποίηση: Λιλή Ιακωβίδου) - Αρλέτα
A3. Είναι ν' απορείς (Ποίηση: Μαρίνα Λαμπράκη) - Κώστας Καράλης
A4. Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι (Ποίηση: Βύρων Λεοντάρης) - Αρλέτα
A5. Στρατιώτης ποιητής (Ποίηση: Μίλτος Σαχτούρης) - Κώστας Καράλης
A6. Σε είπανε Θεό (Ποίηση: Δημήτρης Δούκαρης) - Αρλέτα
B1. Ο θρήνος της μάνας (Ποίηση: Ηλίας Σιμόπουλος) - Αρλέτα
B2. Ιδανικός κι ανάξιος εραστής (Ποίηση: Νίκος Καββαδίας) - Κώστας Καράλης
B3. Το περασμά σου (Ποίηση: Κώστας Βάρναλης) - Κώστας Καράλης
B4. Πέντε ναυτόπουλα (Ποίηση: Μήτσος Λυγίζος) - Αρλέτα
B5. Αν είσαι... (Πως Θες Να Το Ξέρω) (Ποίηση: Νίκος Καρύδης) - Κώστας Καράλης
B6. Οι νεκροί (Ποίηση: Χρήστος Κουλούρης) - Κώστας Καράλης

Εξαιρετικός απ' όλες τις απόψεις δίσκος από τους καλύτερους του Γιάννη Σπανού. Το εξώφυλλο φιλοτέχνησε η Αρλέτα, ενώ καταγράφεται η πρώτη παρουσία ποιήματος του Νίκου Καββαδία, 4 χρόνια πριν την κυκλοφορία του δίσκου «Ο Σταυρός του νότου» σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου και την τεράστια απήχηση του ποιητή στον κόσμο