Αφιέρωμα στο Νέο κύμα και τις μπουάτ

Νέο κύμα ήταν το μουσικό ρεύμα που κυριάρχησε για μια δεκαετία περίπου στα ελληνικά μουσικά δρώμενα από τις αρχές της δεκαετίας του '60 έως την μεταπολίτευση

Βρίσκοντας στέκι σε μικρούς χώρους, τις μπουάτ,  κάτω από την Ακρόπολη, κυρίως στην Πλάκα, αγαπήθηκε κυρίως από του νέους της εποχής, προσφέροντας εναλλακτική λύση από το έντεχνο, που άρχισε να κάνει την εμφάνισή του το 1960 με εκφραστές τους Χατζιδάκι και Θεοδωράκη αλλά και από το λαϊκό τραγούδι που και αυτό πέρναγε σε νέα φάση αφήνοντας πίσω του το ρεμπέτικο.

Οι μπουάτ, γαλλική λέξη που στα ελληνικά σημαίνει κουτί, έκαναν την εμφάνισή τους στη Πλάκα το 1960, όταν ο Γιώργος Μπουκουβάλας άνοιξε στην οδό Νικοδήμου τον «Τιπούκειτο». Η έμπνευσή του, να δημιουργήσει δηλαδή ένα πολύ μικρό λιτό χώρο που απόσταση των θαμώνων από τον καλλιτέχνη να είναι ελάχιστη, τα όργανα χωρίς ενισχυτές να είναι λίγα και να προσφέρει ποτό (κυρίως κρασί) σε πολύ χαμηλή τιμή, έφερε τα πάνω κάτω στην ελληνική μουσική σκηνή.

Οι  Κώστας Χατζής και Λάκης Παππάς με μια κιθάρα δημιουργούσαν μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα με τόση επιτυχία που όλος ο κόσμος ήθελε να τους ακούσει και να ζήσει αυτό το νέο είδος ψυχαγωγίας.

Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα η περιοχή της Πλάκας γέμισε από παρόμοιους χώρους. Κάνοντας βόλτα τα βράδια δεν ήξερες τι να πρωτο-διαλέξεις, ειδικά στην Μνησικλέους και την Θόλου.
«Ρουλότα», «Συμπόσιο», «Εσπερίδες», «Στέκι του Γιάννη», «Κατακόμβη», «Σκορπιός», «Απανεμιά», «Σούσουρο», «Λυχνάρι», «Τετράδιο» μερικές από της πιο γνωστές που άνοιξαν εκείνη την περίοδο και που για μερικά χρόνια φιλοξένησαν σπουδαία καλλιτεχνικά ονόματα αλλά και ανθρώπους των τεχνών και του πνεύματος που έκαναν στέκια τους τις μπουάτ.

Το 1963 ο πιανίστας και συνθέτης Γιάννης Σπανός αφήνει πίσω του τη γαλλική περίοδο της καριέρας του, αλλά φέρνει μαζί του τις μουσικές και τον αέρα της γαλλικής άνοιξης του κινηματογράφου (nouvel vague). Η μουσική συνάντηση με την Καίτη Χωματά θα δώσει στην Ελληνική δισκογραφία ένα τραγούδι διαμάντι με τίτλο «Μια αγάπη για το καλοκαίρι» που σηματοδότησε την απαρχή του Νέου κύματος στην Ελλάδα. Ο ιδιοκτήτης της δισκογραφικής ΛΥΡΑ Αλέκος Πατσιφάς ευφυώς σκεπτόμενος, συνεπαρμένος από το νέο ήχο του Σπανού, βαφτίζει το νέο μουσικό ρεύμα σε Νέο κύμα και στεγάζει τους περισσότερους εκφραστές του.

Νέοι και πολύ αξιόλογοι δημιουργοί ασχολούνται με το νέο είδος όπως οι Γιάννης Σπανός, Γιάννης Γλέζος, Νότης Μαυρουδής, Λίνος Κόκοτος, Νίκος Μαμαγκάκης, Μάνος Λοίζος,  αλλά και σπουδαίοι ερμηνευτές που με εφαλτήριο το νέο κύμα και της μπουάτ δημιούργησαν την δικιά του ξεχωριστή πορεία, όπως οι Κώστας Χατζής, Λάκης Παππάς, Αρλέτα, Καίτη Χωματά, Πόπη Αστεριάδη, Γιάννης Πουλόπουλος, Γιώργος Ζωγράφος, Γιάννης Αργύρης, Μιχάλης Βιολάρης, Διονύσης Σαββόπουλος και πολλοί άλλοι.

Τα τραγούδια του Νέου κύματος ήταν λιτά και απέριττα ενορχηστρωτικά, με απλούς στίχους που έκαναν γκελ στο κόσμο και κυρίως στη νεολαία της εποχής, σε μια ελληνική σκηνή που εκείνη την εποχή πρώτο ρόλο έπαιζαν ο Μίκης Θεοδωράκης με  τα «εμβατηριακά» και με πολιτική απόχρωση τραγούδια του και από την άλλη ο Μάνος Χατζιδάκις που πλησίαζε με τις μπαλάντες του σε αυτό είδος και μάλιστα είχε κατά καιρούς χρησιμοποιήσει στα τραγούδια του νεοκυματικούς ερμηνευτές (Λάκης Παππάς, Γιώργος Ζωγράφος, Γιώργος Ρωμανός, Κώστας Χατζής, Αρλέτα)

Σήμερα, σε βάθος χρόνου είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι το νέο κύμα αντικατέστησε το ελαφρό ελληνικό τραγούδι που άνθισε τη δεκαετία του '50. Η διαφορά είχε να κάνει με την εποχή, που την περίοδο της δεκαετίας του 60 και του νέου κύματος στην Ελλάδα σημειωνόταν πραγματική μουσική επανάσταση στις δύο πλευρές του Ατλαντικού (Beatles, Rolling Stones, Doors) αλλά και με το γεγονός ότι το ελαφρό τραγούδι που υποστηριζόταν από μεγάλες ορχήστρες, απευθυνόταν στις μεσοαστικές και μεγαλοαστικές τάξεις και βέβαια σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Η εισβολή επιχειρηματιών που δημιούργησαν τεράστιους χώρους στην Πλάκα στις αρχές της δεκαετίας του '70, αλλά και η μεταπολίτευση με τη στροφή στο πολιτικό τραγούδι, σηματοδότησαν το τέλος των μπουάτ και του νέου κύματος. Φτασμένοι καλλιτέχνες ανηφόρησαν αφήνοντας για το καλοκαίρι τα παραλιακά κέντρα διασκέδασης, οι ενισχυτές μπήκαν σε λειτουργία και η αθωότητα που χαρακτήριζε τους χώρους αλλά και τη μουσική που παιζόταν σ΄αυτούς χάθηκε. Μόνο η «Απανεμιά» και οι «Εσπερίδες» (έκλεισε το 2004) παρέμειναν στη θέση τους για να μας θυμίζουν όλα εκείνα τα χρόνια.


Σας παραθέτω μια λίστα 50 νεοκυματικών τραγουδιών από τα πιο γνωστά της περιόδου με χρονολογική σειρά

1964: Άκρη δεν έχει ο ουρανός - Γιώργος Ζωγράφος (Νότης Μαυρουδής/Γιάννης Κακουλίδης)
1964: Μια αγάπη για το καλοκαίρι - Καίτη Χωματά (Γιάννης Σπανός/Γιώργος Παπαστεφάνου)
1964: Μικρό ταξίδι στο γυαλό - Καίτη Χωματά (Γιάννης Σπανός/Γιώργος Παπαστεφάνου)
1964: Μη μιλάς άλλο γι΄ αγάπη - Διονύσης Σαββόπουλος (Διονύσης Σαββόπουλος)

1965: Κι αν σ' αγαπώ, δεν σ' ορίζω - Καίτη Χωματά (Γιάννης Σπανός/Γιώργος Παπαστεφάνου)
1965: Τάχα γιατί - Καίτη Χωματά (Γιάννης Σπανός/Γιώργος Παπαστεφάνου)
1965: Καράβια αλήτες - Γιάννης Πουλόπουλος (Μάνος Λοΐζος/Φώντας Λάδης)
1965: Πάει κι αυτή η Κυριακή - Λάκης Παπάς  (Σπύρος Παππάς/Γιάννης Αργύρης)
1965: Κάποιος γιορτάζει - Λάκης Παπάς & Μαρία Φαραντούρη (Γιάννης Αργύρης/Σπύρος Παππάς)

1966: Γκρεμισμένα σπίτια (Γιάννης Μαρκόπουλος/Νότης Περγιάλης
1966: Ο Ιρλανδός και ο Ιουδαίος - Γιώργος Ρωμανός (Μάνος Χατζιδάκις/Νίκος Γκάτσος)
1966: Ο Ροβινσών στη Μύκονο - Γιώργος Ρωμανός (Μάνος Χατζιδάκις/Νίκος Γκάτσος)
1966: Ήσουν παιδί σαν τον Χριστό - Γιώργος Ρωμανός (Μάνος Χατζιδάκις/Νίκος Γκάτσος)
1966: Αερικό - Γιώργος Ρωμανός (Μάνος Χατζιδάκις/Νίκος Γκάτσος)
1966: Τα καραβάκια μαζί με Μιχάλη Βιολάρη(Βασίλης Κουμπής/ΚώσταςΓεωργουσόπουλος)
1966: Ήλιε αρχηγέ (Εγερτήριο) - Διονύσης Σαββόπουλος (Διονύσης Σαββόπουλος)
1966: Ήρθες αγάπη μου - Σούλα Μπιρμπίλη (Γιάννης Σπανός/Γιώργος Παπαστεφάνου)
1966: Συννεφούλα - Διονύσης Σαββόπουλος (Διονύσης Σαββόπουλος)
1966: Μια φορά θυμάμαι - Αρλέτα (Γιάννης Σπανός/Γιώργος Παπαστεφάνου)
1966: Το πέτρινο χαμόγελο - Αρλέτα (Νίκος Χουλιαράς)
1966: Μικρό παιδί σαν ήμουνα - Γιώργος Ζωγράφος (Λίνος Κόκοτος/Αργύρης Βεργόπουλος)

1967: Ήταν το ποτάμι μακρύ - Γιάννης Πουλόπουλος (Γιάννης Πουλόπουλος)
1967: Το Χριστινάκι - Καίτη Χωματά (Γιάννης Σπανός/Βασίλης Ρώτας)
1967: Να διώξω τα σύννεφα - Καίτη Χωματά (Ηλίας Παπακώστας/Άκος Δασκαλόπουλος)
1967: Άσπρα καράβια - Καίτη Χωματά & Μιχάλης Βιολάρης(Γιάννης Σπανός/Σωτήρης Σκίπης)
1967: Τρεις νέοι - Μιχάλης Βιολάρης (Γιάννης Σπανός/Αιμιλία Δάφνη
1967: Παιδί μου ώρα σου καλή - Μιχάλης Βιολάρης (Γιάννης Σπανός/Γιώργος Βιζυηνός)
1967: Φώναξέ με - Αρλέτα (Γιάννης Σπανός/Άκος Δασκαλόπουλος
1967: Το ρολόι - Γιώργος Ρωμανός (Γιώργος Ρωμανός)
1967: Δε σου γύρεψα μαχαίρι - Γιάννης Πουλόπουλος (Γιάννης Σπανός/Άκος Δασκαλόπουλος)

1968: Η Ελένη του Μάη - Γιάννης Πουλόπουλος (Γιάννης Γλέζος/Κώστας Κινδύνης)
1968: Δεν βαρυέσαι αδελφέ (Κώστας Χατζής/Σώτια Τσώτου)
1968: Ο Στρατής (Κώστας Χατζής/Σώτια Τσώτου)
1968: Με τη σιωπή στην άκρη των ματιών (Κώστας Χατζής/Ηλίας Λυμπερόπουλος)
1968: Μια φορά μονάχα φτάνει - Γιάννης Πουλόπουλος (Γιάννης Σπανός/Κώστας Κινδύνης)
1968: Μικρός διαβάτης - Γιάννης Πουλόπουλος (Γιάννης Πουλόπουλος)
1968: Να `χα τη δύναμη - Γιάννης Πουλόπουλος (Γιάννης Γλέζος/Κώστας Κινδύνης)
1968: Μια γιορτή - Πόπη Αστεριάδη (Ηλίας Καραγιάννης)
1968: Στου Φιλοπάππου - Πόπη Αστεριάδη (Κώστας Ξενάκης/Βασίλης Φωτεινάκης)

1969: Στα χείλη μας ακόμα το φιλί - Μιχάλης Βιολάρης (Λίνος Κόκοτος/Αργύρης Βεργόπουλος)
1969: Βάρκα χωρίς πανιά - Καίτη Χωματά & Μιχ. Βιολάρης (Γιάννης Σπανός/Κώστας Κωτούλας)
1969: Μαυρομαλλούσα Κοπελιά - Καίτη Χωματά & Μιχάλης Βιολάρης (Γιάννης Σπανός/Κώστας Κωτούλας & Ιακ. Καμπανέλλης)
1969: Σκληρό μου αγόρι - Πόπη Αστεριάδη (Νίκος ΜαμαγκάκηςΝτίνος Δημόπουλος)
1969: Κι ύστερα μου μιλάς - Λάκης Παπάς  (Σπύρος Παππάς/Δημήτρης Ιατρόπουλος)
1969: Όσα δε βάνει ο λογισμός - Γιάννης Πουλόπουλος (Λίνος Κόκοτος/Άκος Δασκαλόπουλος)
1969: Από έρωτα πεθαίνουν τα κλαριά - Γιάννης Πουλόπουλος (Γιάννης Γλέζος/Λευτέρης Παπαδόπουλος)

1970: Γύφτισσα μέρα - Γιάννης Πουλόπουλος (Γιώργος Κοντογιώργος/Άκος Δασκαλόπουλος)
1970: Η μικρή Νανώ - Πόπη Αστεριάδη (Νίκος Χουλιαράς)
1971: Έλα μαζί μου - Λάκης Παπάς (Γιάννης Αργύρης/Πέτρος Λεούσης)
1971: Μην κουραστείς να μ΄ αγαπάς - Λάκης Παπάς (Σπύρος Παππάς/Γιάννης Αργύρης)
Η νεοκυματική περίοδος έκλεισε όπως ξεκίνησε. Ο Γιάννης Σπανός το 1975 μελοποιεί Έλληνες ποιητές και τα τραγούδια κυκλοφορούν με τίτλο  «Γ' Ανθολογία» με ερμηνευτές την Αρλέτα και τον Κώστα Καράλη. (Ιδανικός και ανάξιος εραστής, Σπασμένο καράβι, Είναι να απορείς, Το λέει και το τραγούδι, Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι, Πως θες να το ξέρω). Είναι τα τελευταία τραγούδια με το ύφος και το στυλ του νέου κύματος και ο δίσκος αποτελεί το «κύκνειο άσμα» μιας πολύ σημαντικής περιόδου για το Ελληνικό τραγούδι.


Σχόλια